Na stole nakrytym białym obrusem kładziemy Pismo Święte i opłatek oraz ustawiamy świecę (najlepiej Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom). Jedno miejsce przy stole pozostaje wolne jako znak pamięci o bliskich, którzy nie mogą razem z nami zasiąść do wigilii (np. o zmarłych z rodziny). Wieczerzę wigilijną rozpoczynamy modlitwą. Najlepiej jeśli prowadzi ją ojciec.


W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen.

+ ZAPALENIE ŚWIECY: Ojciec lub matka zapala świecę na stole.

Ojciec lub matka: Światło Chrystusa.
Wszyscy odpowiadają: Bogu niech będą dzięki.

+ Najstarsze dziecko zapala światełka na choince. CZYTANIE EWANGELII (Łk 2,1-14)

Ojciec: Ponad dwa tysiące lat temu przyszedł na świat Jezus Chrystus, Syn Boży, oczekiwany Zbawiciel. Opowiada o tym ewangelia św. Łukasza.

+ Tekst odczytuje na przykład najstarsze dziecko:

W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządca Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby dać się zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubiona sobie Maryja, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocna nad swoja trzoda. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli. Lecz anioł rzekł do nich „Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielka, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz Pan. A to będzie znakiem dla was: znajdziecie Niemowlę owinięte w pieluszki i leżące w żłobie". I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami: „Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania”.

Po wysłuchaniu fragmentu ewangelii - kolęda „Bóg się rodzi".

+ WSPÓLNA MODLITWA

Ojciec lub matka odmawia prośby, wszyscy odpowiadają: Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.

Ojciec lub matka:

Boże, nasz Ojcze, w tej uroczystej godzinie wychwalamy Cię i dziękujemy za noc, w której posłałeś nam swojego Syna Jezusa Chrystusa, naszego Pana i Zbawiciela i prosimy Cię:

Udziel naszej rodzinie daru miłości, zgody i pokoju. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.

Obdarz naszych sąsiadów, przyjaciół i znajomych pokojem tej nocy. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.

Wszystkich opuszczonych, samotnych, chorych, biednych, głodnych na całym świecie pociesz i umocnij Dobrą Nowiną tej świętej nocy. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.

Naszych zmarłych (wymienić imiona) obdarz szczęściem i światłem Twej chwały. Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie.

Wszyscy odmawiają: „Ojcze nasz...."

Ojciec lub matka: Panie Boże, Ty sprawiłeś, że ta święta noc zajaśniała blaskiem prawdziwej światłości Jednorodzonego Syna Twojego, spraw, abyśmy jaśnieli blaskiem Twego światła w naszym codziennym postępowaniu. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.


+ Łamanie się opłatkiem:

Ojciec lub matka:

A teraz w duchu miłości i przebaczenia przełamiemy się opłatkiem - chlebem miłości. Otwierając serca nasze w miłości wzajemnej, otwieramy je na przyjście Pana. Niech On będzie zawsze z nami.

Ojciec pierwszy składa wszystkim życzenia i przełamuje się opłatkiem.

+ MODLITWA PO WIECZERZY:

Odmawia ojciec lub matka.

Dziękujemy Ci, Boże, nasz dobry Ojcze, za Syna Twego Jezusa Chrystusa, dziękujemy za miłość do wszystkich ludzi, za ten błogosławiony wieczór i dary, które spożywaliśmy. Tobie chwała na wieki. Amen.

Wigilia Bożego Narodzenia

Boże Narodzenie to święta, na które wszyscy czekamy z utęsknieniem. Święta, do których przygotowujemy się długo i starannie. To dni, kiedy poświęcamy więcej czasu i ciepła swojej rodzinie i bliskim. Sam wieczór wigilijny w tradycji polskiej jest najbardziej uroczystym i wzruszającym wieczorem roku.

Słowo „wigilia” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza czuwanie. W potocznym rozumieniu słowo „wigilia” kojarzy się przede wszystkim z dniem poprzedzającym Boże Narodzenie, ze zwyczajami i obrzędami praktykowanymi tego dnia, zwłaszcza z uroczystą ucztą jaką jest wieczerza wigilijna. W Polsce Wigilia Bożego Narodzenia weszła na stałe do tradycji dopiero w XVIII wieku. W ciągu wieków nabrała ona cech czegoś świętego, sakralnego, czego nie spotyka się w innych krajach.

Wieczerzę wigilijną poprzedza przygotowanie, „ubranie” i ozdobienie choinki domowej, jak też domowej szopki. Do uroczystej kolacji wigilijnej – zgodnie z tradycją - należy zasiąść czystym, ładnie ubranym i uczesanym, bo - jak mówi przysłowie - „Jakby kto usiadł do wigilii nie umyty, to przez cały rok będzie taki”. Zasiadając do stołu nie możemy zapomnieć o zostawieniu jednego miejsca pustego. Miejsce to przeznaczone bywa przede wszystkim dla przygodnego gościa. Pozostawiając wolne miejsce przy stole wyrażamy również pamięć o naszych bliskich, którzy nie mogą świąt spędzić z nami. Miejsce to może również przywodzić nam na pamięć zmarłego członka rodziny.

Na wigilijnym stole pod białym obrusem kładziemy sianko, które ma symbolicznie wyrażać, że ludzie zgromadzeni przy jednym stole w miłości podobni są do tych, którzy pierwsi adorowali nowonarodzone Dzieciątko Jezus leżące w żłóbku.

Wieczerzę wigilijną rozpoczynamy, gdy na niebie pojawia się pierwsza gwiazda. Czynimy to na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej, którą według Ewangelisty św. Mateusza, ujrzeli Mędrcy, zwani też Trzema Królami. W tej uroczystej chwili winniśmy wychwalać Boga, naszego Ojca, za świętą noc, którą wspominamy, a w której jego Syn Jezus Chrystus narodził się z Maryi Dziewicy. Ceremonii wieczerzy wigilijnej powinien przewodniczyć ojciec rodziny.

Na początku zjednoczeni w miłości odmawiamy wspólnie modlitwę, której nauczył nas Jezus Chrystus: „Ojcze nasz…”. Pamiętając o naszych bliskich, przyjaciołach, chorych, samotnych za wstawiennictwem Matki Jezusa Chrystusa polecamy ich Bogu odmawiając „Zdrowaś Maryjo”. Po odczytaniu fragmentu Ewangelii mówiącego o narodzeniu Jezusa, składamy sobie życzenia łamiąc się opłatkiem. Jest to zwyczaj jedyny w swoim rodzaju, nawiązujący do chleba eucharystycznego, pod postacią którego przebywa Chrystus wśród nas na ziemi.

Nazwa „opłatek” pochodzi z łacińskiego słowa oblatum (dar ofiarny) i oznacza rodzaj chleba z mąki pszennej i wody, sporządzanego w formie bardzo cienkich płatków. Opłatek jest symbolem jedności Polaków, pragnieniem zjednoczenia z bliskimi. Stąd dodatkowy aspekt symboliczny opłatka, jako znaku Jezusa Chrystusa i Jego ziemskiego narodzenia.

Były i są różne tradycje dotyczące ilości i zawartości potraw wigilijnych. W niektórych regionach podaje się 12 potraw, co ma symbolizować 12 apostołów. Główną potrawą wigilijną polskiej kuchni jest ryba. W starożytności chrześcijańskiej właśnie ona symbolizowała Chrystusa. Z poszczególnych liter tego słowa, zapisanego w transkrypcji greckiej, chrześcijanie odczytywali: Jesus Christos Theu Hios, Soter - Jezus Chrystus Syn Boga, Zbawiciel.
Ponadto na stole nie powinno też zabraknąć czerwonego barszczu z uszkami, zupy grzybowej, klusek z makiem, kaszy z suszonymi śliwkami, kapusty z grochem, kompotu z suszonych owoców. W rejonach naznaczonych tradycją wschodnią (ruską), podawana jest kutia.

Po skończonej wieczerzy wigilijnej jest czas na wzajemne obdarowywanie się świątecznymi prezentami oraz na śpiewanie kolęd. Szczególnie dla dzieci jest to chyba najpiękniejszy wieczór w roku. Najskromniejszy nawet upominek posiada w ten wieczór wartość wyjątkową, stając się symbolem łączącej ludzi miłości i przyjaźni. Wieczór wigilijny kończy się zwykle udziałem w Pasterce, uroczystej Mszy św. o północy. Nawiązuje ona do Ewangelii mówiącej o pasterzach w noc Bożego Narodzenia. (Łk 2,15 – 20).